Jaarlijks statistisch rapport over de mensenrechtensituatie in Iran 2025
Algemene context en methodologie
Het rapport is een omvattend statistisch overzicht van mensenrechtenschendingen in Iran in 2025, gebaseerd op 10.826 afzonderlijke incidentrapporten verzameld uit 122 juridische en nieuwsbronnen. Hiervan is ruim de helft afkomstig van HRANA zelf, de rest van officiële bronnen en andere internationale of mensenrechtenbronnen. Het document onderzoekt verschillende dimensies van de mensenrechtensituatie met grafieken, trendanalyses en onderlinge vergelijkingen. Het rapport zelf erkent beperkingen in informatie-vrijheid door de strikte controle van de Iraanse overheid.
Monitoring en protesten
Gedurende de verslagperiode werden minstens 2.174 protestbijeenkomsten geregistreerd over alle 31 provincies van Iran. Deze betroffen uiteenlopende thema’s als vakbondsrechten, arbeiderskwesties, financiële fraude, vrijheid van meningsuiting en milieuactivisme. Daarnaast waren er 407 stakingen en 25 professionele stakingen waarbij protesten door de autoriteiten werden belemmerd.
Arrestaties en juridische vervolging
Een van de meest alarmerende statistieken is de totale aantal arrestaties: 22.709 personen werden vastgezet gedurende het jaar. Ongeveer 22.028 arrestaties waren gerelateerd aan het beperken van vrijheid van gedachte en meningsuiting — dit is een stijging van meer dan 1.200% ten opzichte van 2024. Arrestaties vanwege etnische en religieuze minderheden, vakbonden, arbeidsrechten en studentenactiviteiten werden ook gedocumenteerd, zij het in kleinere aantallen.
Vrijheid van gedachte en expressie
HRANA noteert 1.469 individuele rapporten met schendingen van vrijheid van meningsuiting. Dit omvatte onder andere:
duizenden arrestaties,
honderden maanden gevangenisstraf (ruim 14.700 maanden),
verbanning en sociale beperkingen,
censuurmaatregelen zoals internetblokkades en aantastingen van publicaties.
De arrestaties in deze categorie stegen spectaculair in vergelijking met 2024. Hrana
Recht op leven en doodstraf
De toepassing van de doodstraf vormt een van de ernstigste thema’s. In 2025 werden 168 doodvonnissen uitgesproken en 1.922 executies uitgevoerd — het hoogste jaarlijkse aantal in meer dan tien jaar, het merendeel in het geheim. Veruit de meeste executies waren voor moord, maar ook politieke en andere aanklachten speelden een rol.
Specifieke rechtenkwesties
Arbeids- en vakbondsrechten: HRANA registreerde 1.921 gevallen van schendingen zoals arrestaties van vakbondsactivisten, veroordelingen en zelfs zelfverbrandingsgevallen.
Onderwijsrechten: Onderwijsgerelateerde schendingen betroffen arrestaties, toegangsdrempels, uitsluitingen van studenten en ernstige incidenten zoals fysiek geweld, stompen en voedselvergiftiging. Meer dan 1 miljoen studenten werden geïnformeerd als achtergesteld in onderwijscontinuïteit.
Kinderen en vrouwen: Er werden honderden gevallen van misbruik onder kinderen gedocumenteerd (seksueel misbruik, moord, kindhuwelijken en arbeidsuitbuiting). Voor vrouwen betroffen de schendingen geweld, femicide, discriminatie en straffen voor het niet naleven van kledingvoorschriften zoals de verplichte hijab.
Culturele rechten en minderheden: Censuur, verboden op culturele activiteiten en juridische vervolging van culturele actoren werden vastgelegd, evenals discriminatie en geweld tegen religieuze en seksuele minderheden, waaronder documentatie van haatdragende praktijken en geweld tegen een transgender persoon.
Ongeoorloofd geweld door staten
HRANA rapporteert dat security forces civiele demonstranten uit elkaar dreven met ongeoorloofd dodelijk en niet-dodelijk geweld, inclusief schietpartijen waarbij burgers gewond of gedood werden.
Reflexies op het jaar en internationale betrokkenheid
Aan het eind van het rapport benadrukt HRANA haar voortdurende internationale advocacy-inspanning om mensenrechtenschendingen te documenteren en verantwoording door internationale instellingen na te streven. Hierbij ligt de focus op juridische en diplomatieke routes, samenwerking met ngo’s en het gebruik van gedocumenteerd bewijs om internationale druk op Iran op te voeren.
