Iraanse‑Amerikaanse vrouw vast na bezoek aan Iran — mogelijk gijzelmiddel tegen politieke dissident
Op 29 september 2025 is de 70‑jarige Iraans-Amerikaanse dubbelstaatsburger Afarin Mohajer gearresteerd toen zij Iran wilde verlaten via de luchthaven van Teheran. Dat melden haar zoon, politieke activist Reza Zarrabi, en onafhankelijke mensenrechtenorganisaties. Zij zou zijn opgepakt door agenten van de Islamic Revolutionary Guard Corps (IRGC) en wordt sindsdien vastgehouden in het beruchte Evin Prison — zonder toegang tot het rechtssysteem, juridische bijstand of contact met de buitenwereld.
Mohajer, normaal woonachtig in Los Angeles, reisde naar Iran om familiale zaken af te handelen na het overlijden van haar echtgenoot. Haar zoon stelt dat zij onschuldig is en geen politieke activiteiten ontplooide. Toch zijn de beschuldigingen zwaar: volgens de advocaat die de zaak behandelt, wordt haar verweten dat ze “lid is van dissidente groepen,” “propaganda tegen het regime” verspreidde, “de Opperste Leider en heilige waarden beledigde,” en “lidmaatschap van oppositiegroepen” had.
De timing en omstandigheden van haar detentie werden door Zarrabi scherp veroordeeld: hij meent dat de arrestatie een bewuste poging is om hem — als politieke activist — onder druk te zetten. Volgens hem is zijn moeder het doelwit, omdat hij leiding geeft aan een in het buitenland opererende oppositiebeweging. Hij verklaarde dat ze zelfs onder “psychologische druk en marteling” zou staan om hem tot stoppen te bewegen.
Mohajer lijdt aan een ongeneeslijke hersentumor. Voordat ze werd opgesloten, had haar arts haar verteld dat haar prognose ernstig is. Nu wacht zij — oud, ziek en zonder adequate medische zorg — in het vrouwenblok van Evin gevangenis af.
Mensenrechtenorganisaties waarschuwen dat dit geval past in een bredere strategie van wat men “gijzel‑diplomatie” noemt: de arrestatie van duale burgers om politieke dissidenten in het buitenland onder druk te zetten of te intimideren. Sinds de revolutie van 1979 zijn talloze Iraniërs met een tweede nationaliteit gearresteerd, vaak onder vage of politiek gemotiveerde aanklachten.
Tot dusver is er geen officiële bevestiging van zowel Iraanse als Amerikaanse autoriteiten over haar detentie. De zoon heeft het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken geïnformeerd, maar van Washington is tot nu toe geen reactie gekomen.1
Waarom dit belangrijk is
De arrestatie van Afarin Mohajer — een 70‑jarige vrouw, zwaar ziek, woonachtig in de VS — toont de diepe kwetsbaarheid van dubbelstaatsburgers wanneer zij Iran betreden. Haar detentie is niet alleen een schending van fundamentele mensenrechten — zoals het recht op eerlijk proces, medische zorg en humane behandeling — maar symboliseert ook de manier waarop de Iraanse autoriteiten familieleden van dissidenten gebruiken als drukmiddel.
Dit incident herinnert aan de structurele onderdrukking van afwijkende meningen in Iran en illustreert hoe politiek activisme in ballingschap ook gevolgen kan hebben voor dierbaren die naar eigen zeggen geen rol spelen in die politiek. Het is een oproep aan de internationale gemeenschap om aandacht te blijven vragen voor zulke gevallen — en om te onderhandelen voor rechten, vrijheid en veiligheid van mensen die gevangenzitten op basis van niets anders dan banden met tegenstanders van het regime.
