Hoe Khamenei’s grootste misrekening het begin van het einde van de Islamitische Republiek werd
Bron: www.iranintl.com
De aanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023 betekende niet alleen een bloedige escalatie in het Midden-Oosten, maar ook een strategische ramp voor de Islamitische Republiek Iran. Wat in Teheran werd gezien als een kans om Israël te verzwakken en de eigen invloed te vergroten, bleek een historische misrekening — mogelijk het begin van het einde van het regime onder Ali Khamenei.
Al meer dan veertig jaar investeert Iran miljarden dollars in zijn zogeheten “as van verzet”: een netwerk van proxygroepen zoals Hezbollah in Libanon, Hamas in Gaza, de Houthi’s in Jemen en sjiitische milities in Irak en Syrië. Alleen al Hezbollah zou jaarlijks tot 700 miljoen dollar uit Teheran ontvangen hebben. Deze strategie moest Iran “strategische diepte” en “regionale afschrikking” verschaffen. Maar de gebeurtenissen na 7 oktober toonden dat deze afschrikking grotendeels illusoir was.
Israël reageerde met een golf van gerichte aanvallen in de regio. Tientallen bevelhebbers van door Iran gesteunde groepen werden gedood, wapenroutes en logistieke infrastructuren vernietigd. Hezbollah verloor zijn gecoördineerde slagkracht, Hamas raakte militair en politiek geïsoleerd, en de Houthi’s kwamen onder zware internationale druk te staan. Binnen een jaar viel het zorgvuldig opgebouwde proxy-netwerk grotendeels uiteen.
De gevolgen voor Iran waren ingrijpend. De “12-daagse oorlog” onthulde de zwakte van de Iraanse defensie: Israël doodde verschillende IRGC-commandanten zonder noemenswaardige tegenreactie. Diplomatiek gezien raakte Iran verder geïsoleerd; VN-sancties werden opnieuw geactiveerd via het snapback-mechanisme, olie-exporten daalden en de economie kromp opnieuw.
De echte prijs werd echter betaald door de Iraanse bevolking. Het nationale geld, bedoeld voor scholen, ziekenhuizen en infrastructuur, vloeide naar buitenlandse milities. Het resultaat was een versnelde economische neergang: inflatie, armoede en devaluatie van de rial. Wat bedoeld was als “export van de revolutie” veranderde in het “importeren van armoede”.
Het mislukken van deze strategie betekende het einde van de doctrine van “strategische diepte” die sinds Qassem Soleimani’s tijd het Iraanse buitenlandbeleid bepaalde. Iran verloor zowel regionale invloed als interne legitimiteit. De “as van verzet” veranderde in een “as van vernietiging” — een symbolisch graf voor veertig jaar dure, maar vruchteloze ambities.