Iraanse Viering van Cyrus de Grote Groeit Uit tot Stil Protest Tegen het Regime
Bron: FDD, door Behnam Ben Taleblu & Janatan Sayeh
Wat ooit een historische herdenkingsdag was, is in Iran uitgegroeid tot een stille maar krachtige uitdaging aan het adres van het islamistische regime. Op 29 oktober vierden Iraniërs opnieuw Cyrus de Grote Dag — geen officiële feestdag, maar wel een diepgeworteld moment waarop velen de intocht van de Perzische koning in Babylon herdenken, ruim 2.500 jaar geleden. Waar dergelijke vieringen vroeger vooral cultureel en historisch van aard waren, zijn ze onder de Islamitische Republiek uitgegroeid tot symbolen van verzet.
Al decennia grijpen Iraniërs terug op hun pre-islamitische identiteit, maar de laatste jaren is dat fenomeen sterk toegenomen. Dit hernieuwde nationalisme — niet religieus maar cultureel en historisch geworteld — vormt een van de krachtigste alternatieve identiteiten tegenover de theocratische machthebbers in Teheran. De protesten van 2017-2020 en vooral de massale demonstraties van 2022 hebben deze ontwikkeling zichtbaar versterkt.
Een duidelijk keerpunt vond plaats in 2016, toen duizenden Iraniërs zich verzamelden bij Pasargadae, het graf van Cyrus. De menigte scandeerde openlijk anti-regimeleuzen en zelfs monarchistische kreten. De reactie van de autoriteiten was hard: ongeveer 300 mensen werden gearresteerd. Sindsdien wordt de historische site jaarlijks afgegrendeld rondom Cyrusdag, inclusief dit jaar. Toch is de aantrekkingskracht van Iran’s oude verleden niet afgenomen — integendeel. Tijdens Nowruz 2023 werd Persepolis het meest bezochte erfgoedlocatie van het land, en in 2025 meldde staatsmedia zelfs een sterke stijging van binnenlands toerisme naar historische monumenten.
Terwijl de belangstelling voor Iran’s oude cultuur toeneemt, loopt de religieuze betrokkenheid terug. Regimegelieerde geestelijken klaagden in 2023 dat twee derde van de moskeeën gesloten waren wegens gebrek aan bezoekers. Een gelekte enquête uit 2024 toonde aan dat 85 procent van de Iraniërs zichzelf minder religieus acht dan vijf jaar eerder.
De regering probeert ondertussen vergeefs om nationalistische symboliek in te lijven. Billboards met Perzische helden en zelfs patriottische liederen tijdens religieuze ceremonies konden de diepe kloof tussen regime en bevolking niet dichten. Voor veel Iraniërs staat het koesteren van hun oude Perzische identiteit gelijk aan verzet — een stille maar krachtige aanklacht tegen een systeem dat hun nationale trots wantrouwt.
In deze hernieuwde aandacht voor Cyrus de Grote klinkt dan ook meer dan nostalgie. Het is een oproep tot herstel van waardigheid, geschiedenis en vrijheid — een boodschap die Teheran niet weet te neutraliseren en die de wereld niet mag negeren.
